Vipassana…10 dagen niet praten, geen social media, maar vooral veel mediteren en stilzitten.

Eigenlijk vind ik de gedachte wel lekker, 10 dagen rust, afgesloten van de buitenwereld, tot mezelf komen en wie weet dat ik tot bijzondere spirituele inzichten kom. Ik heb inmiddels wel vernomen dat de Vipassana vrij zwaar zal zijn. Desondanks is mijn interesse is gewekt. Vipassana it will be…

De achtergrond van Vipassana:

De gedachte achter Vipassana is, dat alles van tijdelijke aard is. Niets is voor eeuwig, ‘things come and go’. Alles is vergankelijk, ook lijden en negativiteit. Om te voorkomen dat je lijdt en er sprake is van zgn. ‘misery’, is het belangrijk dat je leert om los te komen van verlangen (‘craving’) en aversie (‘aversion’). Tijdens de meditatie leer je om de sensaties in je lijf te observeren. Zonder daar verder een oordeel of teveel aandacht aan te geven.

Op het terrein zijn de mannen strikt gescheiden van de vrouwen en mag er geen enkel onderling contact zijn, zowel communicatief als fysiek. Er wordt 10,5 uur per dag gemediteerd. De Vipassana-retraites worden overal ter wereld zo homogeen mogelijk aangeboden. Het programma en de dagindeling zijn overal ter wereld gelijk.

Er zijn een aantal voorschriften die strikt dienen te worden nageleefd:

• zich onthouden van het doden van welk levend wezen dan ook;
• zich onthouden van stelen;
• onthouden van alle seksuele activiteiten;
• zich onthouden van liegen;
•  zich onthouden van alcohol en/of drugs.

De eerste drie dagen van de Vipassana meditatie begin je met de ademhalingsmeditatie (anapana). Hierbij leer je de focus te leggen op je ademhaling en je geest te concentreren. Pas op de vierde dag begin je met de eigenlijke Vipassana, waarbij je je focus legt op de sensaties in je hele lichaam. Binnen de Vipassana mag je minimaal 3 keer een uur per dag niet bewegen, je ogen niet openen, je armen niet bewegen en je dus ook niet verzitten.

‘Vipassana’ betekent letterlijk: ‘de dingen zien zoals ze werkelijk zijn’ en is een van India’s oudste meditatietechnieken die door Siddharta Gautama Boeddha ruim 2500 jaar geleden bekend is geworden.

Gautama Boeddha onderwees deze techniek als een universele remedie voor universele ziekten, zoals wanhoop, verdriet en ellende.

Het Vipassana schema voor de aankomende 10 dagen is als volgt:

De start van de Vipassana meditatie

Dag 0 Aankomstdag

Ik meld mij bij de receptie en krijg mijn hutje toegewezen. Het is een eenvoudige hut voornamelijk bestaande uit beton met een toilet, douche, bed & klamboe en niet geheel onbelangrijk, een aardig uitzicht vanaf de bergen.

De eerste nacht is erg onrustig. Behalve dat ik snotverkouden ben zie ik een grote kakkerlak onder mijn bed wegschieten.  Ik kijk onder mijn bed en schrik me rot. Er zitten er drie! Ik slaap dan weliswaar onder een klamboe, maar de gedachte alleen al dat ze door mijn kamer  gaan kruipen bezorgt me de kriebels.

Als een echte Mac Gyver brand ik ze plat met een aansteker en deodorantspray en zet een beker over de grootste kakkerlak heen en ga slapen. Op een gegeven hoor ik onder mijn bed een beker verschuiven.  Klaarwakker ben ik. Uiteindelijk blijkt hij niet sterk genoeg. Ondertussen zijn we twee uur verder. De adrenaline raast door mijn lijf, dus het duurt even voordat ik in slaap val.

Dag 1 Vroege vogel

Om 4 uur s’nachts gat de gong. De ochtendmeditatie begint om 4:30 uur. Heb nog niet echt mijn draai gevonden hoe ik moet zitten. Ik ben snel afgeleid met mijn gedachten. Ik probeer te oefenen met een uur stil te zitten. Dit hoeft nog niet eerste drie dagen, omdat we ons alleen richten op de ademhaling, maar ik ben benieuwd hoe het voelt. Mijn voeten tintelen. Op een gegeven moment voel ik ze helemaal niet meer. Zou dit schadelijk kunnen zijn? Voorzichtig beweeg ik mijn teen.

Na het ontbijt heb ik een kort gesprekje met de teacher en vraag naar insectenspray. Verschrikt antwoordt ze, dat we geen dieren mogen doden. En ik heb immers toch een klamboe? Ik vertel maar niet van mijn Mac Gyver actie.

Teruggekomen op mijn kamer kijk ik onder mijn bed. De twee dood gewaande kakkerlakken zijn verdwenen. Een lichte paniek overvalt me. Ik ga op zoek naar de assistent-teacher, die gelukkig Nederlandse is en leg mijn probleem voor. Ik krijg chemische balletjes die zo’n nare geur afgeven, dat de kakkerlakken wel uit de buurt blijven.

Dag 2 -3 Apetrots

Door mijn slapeloze nachten besluit ik om de ochtendmeditatie over te slaan. Van de 10,5 uur mediteren, lukt het mij om twee uur absoluut niet te bewegen. Ik voel de pijn in mijn lijf. Daarnaast voelt het soms alsof ik op wolken zweef en naar een luchtzak zak, zoals je wel eens voelt met turbulentie, maar misschien val ik wel bijna in slaap. Ben in ieder geval apetrots dat het gelukt is.

Dag 4 Weerstand

In de ochtend overweeg ik om de Vipassana af te breken. De slapeloze nachten breken mij op en ik ben nog niet eens op de helft. Ik ga hierover in gesprek met de assistent teacher en voor haar is het een en al (h)erkenning. Ze vertelt dat dit er allemaal bij hoort. Juist de externe omstandigheden (regels/autoriteit/kakkerlakken/verkoudheid) zorgen voor de beproeving. Zij had zelf tijdens de start moeten overgeven. Mijn hoofd is op zoek naar uitvluchten, vertelt ze. Ik besluit om toch door te zetten. Ik ben er immers niet voor niets.

Het Vipassana meditatie ‘niet-bewegen’ schema:

Dag 5, 6 en 7 In de ‘flow’

Deze dagen gaan mij vrij goed af. Het stilzitten is helaas nog steeds killing. Je weet op een gegeven moment echt niet meer hoe je moet zitten. Het kleinste beetje druk voelt als beton, terwijl ik omgeven ben door kussentjes, maar het is een missie. Je wilt niet bewegen. Je wilt het uur halen. Het is een enorme verademing als je de stem van S.N. Goenka hoort, als hij begint met zijn mantra.

Dag 8 Karma

Ik vertel mijn teacher van de stijve spier in mijn rug. Ze geeft daarop een uitleg over karmische pijnen. In mijn beleving heb ik last van een stijve spier door het slapen op een dun matras met een betonnen ondergrond en urenlang, dagenlang in dezelfde houding te zitten. We hebben duidelijk een andere visie.

Dag 9 Overgave

Mindset van de dag: ‘Ik geef me over en stort mij vol overgave op de dag’ en dat helpt.

Dag 10 Het eind is in zicht

Vandaag mogen we na de lunch weer praten en krijgen we onze spullen terug. Ik raak met een aantal Sri-Lankaanse vrouwen in gesprek. Zij vertellen dat zij het fysiek zwaar hadden gehad, ondanks dat zij al vanaf jongs af aan mediteren. Zij vertellen daarbij dat het luisteren naar mantra’s een genezende werking heeft en ook de pijn verlicht. Ik moet wel erkennen, dat het inderdaad minder pijnlijk is dan aan het begin. Zou het echt zo werken of is het gewenning?

We kijken naar de film: ‘Doing Time, Doing Vipassana’. Een documentaire over een 10 daagse Vipassana retraite welke Goenka heeft gegeven in de Tihar gevangenis in India aan 1.000 gevangenen. Na het zien van de film waarbij de gevangenen zo dankbaar zijn nadat zij de Vipassana hadden ondergaan, besef ik eigenlijk pas wat ik volbracht heb.

Dag 11 De laatste dag

In de ochtend is de officiële afsluiting, waarin we S.N. Goenka in het filmpje vertelt over het belang van voortzetting van het mediteren na deze training. Hoe belangrijk het is om minimaal 1 x per jaar de Vipassana retraite te doen en dat het een levenslange dagelijkse training is om de techniek echt te leren beheersen. Op z’n minst 2 uur per dag.

Na het ontbijt…WE’RE DISMISSED!! Het huisje is schoon, al heb ik de beker onder mijn bed met de kakkerlak niet meer aangeraakt. De reis gaat verder. Vrijheid!

Wat heeft het mij achteraf opgeleverd?

Ik ervaar meer rust en laat mij minder snel meevoeren, door de drukte en stress van het alle dag. Ik hou het veel meer bij mezelf. Het is heel fijn om je mind rustig te krijgen. Of dit voor iedereen wat is?

Het is een zwaar dagschema en je moet rekening houden met:

• Gebrek aan comfort (dun matras op betonnen ondergrond, waar ik een stijve rug van kreeg)
• Discipline
• Niet mogen lezen en schrijven
• Twee keer eten per dag (vegetarisch),
• Het opvolgen van instructies van de leraar, die soms niet aansluiten bij jou behoeftes
• De meditatie zelf van 10,5 uur per dag.

De strikte regels die er zijn, zijn er niet voor niets. Als je toch praat tijdens de stilte ga je uit je meditatie. Ieder zal tegen zijn/haar eigen beperkingen aan lopen en eruit kunnen halen wat voor hem/haar belangrijk is. Het was voor mij een intense ervaring, die ik op mijn levens cv kan zetten. Ik ben dankbaar dat ik deze in Sri Lanka heb mogen ervaren.

.‘Anicca, anicca, anicca’ (spreek uit: anietsja): ‘niets is blijvend, alles is voorbijgaand’.

Op 29 september 2013 is S.N. Goenka overleden. Hij is 90 jaar geworden.

Voor meer informatie zie www.dhamma.org